عباسعلی حاتمی (علی حاتمی) در سال 1343 در تهران متولد شد. وی فارغ التحصیل از دانشکده هنرهای دراماتیک بود و فعالیت حرفه ای خود را به عنوان نویسنده فیلمنامه های کوتاه تلویزیونی و همچنین به عنوان نمایشنامه نویس آغاز کرد. از نمایشنامه های او می توان به: دیو و کچل حسن، آدم و حوا، داستان ماهیگیر، شهر پرتقال ها، طلسم و ابریشم اشاره کرد. او فعالیت حرفهای خود را در سال ۱۳۴۹ با نویسندگی و کارگردانی حسن کچال (۱۳۴۹) آغاز کرد. در سالهای بعد، علی حاتمی سبکی شخصی را توسعه داد که دیالوگهای خوش آهنگ، فضای سنتی
... ایرانی که از طریق معماری و طراحی صحنه ایجاد میشد، مشخص میشد. آخرین فیلم او، قهرمان جهان تختی، به دلیل مرگ او در سال 1996 به دلیل سرطان ناتمام ماند. علی حاتمی به عنوان کارگردان در برخی فیلمها مشارکت کرده است:
حاجی واشنگتن درباره آن است که: در سال 1306 هجري قمري حاج حسينقلي خان نوري صدرالسلطنه، از سوي ناصرالدين شاه با سمت نخستين ايلچي (سفير) ايران در ايالات متحده آمريكا به همراه مترجمش ميرزامحمود راهي آن ديار مي شود. به دستور حسينقلي خان كه از ملاقات با وزير خارجه و رييس جمهور وقت آمريكا ذوق زده شده، ساختمان بزرگي به عنوان سفارتخانه اجاره مي شود و چند خدمتگزار نيز استخدام مي شوند. حسينقلي خان و مترجمش از هتل پارادايز به آنجا نقل مكان مي كنند. ميرزامحمود ـ كه در واقع به منظور تحصيل طب با ايلچي همراه شده ـ حاج حسينقلي خان را كه در سفارت هيچ مراجعه كننده اي ندارد ترك مي كند و به دانشگاه مي رود. به تدريج بودجه سفارتخانه قطع مي شود و حاجي به ناچار خدمتگزاران را اخراج مي كند. حاجي كه از دوري دخترش سخت بي تاب است و احساس تنهايي مي كند، رييس جمهور را در لباس ساده يك كابوي در سفارتخانه مي بيند و پذيرايي كاملي از او مي كند و گزارش اين ديدار را با جزييات ثبت مي كند، اما در پايان درمي يابد كه رييس جمهور پس از پايان دوره رياست جمهوري اش انتخابات را به رقيب واگذار كرده و حالا كشاورزي است كه به دليل علاقه به پسته ايراني، آمده تا روش كاشت و برداشت آن را از حاجي بپرسد. مراجعه كننده بعدي سفارتخانه يك سرخ پوست فراري است كه براي پناهنده شدن به حاجي روي آورده است. حاجي زير فشار دولت آمريكا و نيز ميرزامحمود ـ كه ادامه تحصيلش را به دليل رفتار حاجي در خطر ديده ـ قرار مي گيرد؛ اما تسليم نمي شود. سرانجام با فراخوانده شدن حاجي به وطن، مأموريت اولين سفير تحقيرشده اي كه خود را يك تبعيدي به مكاني دور از كشور مي پندارد، به پايان مي رسد. در تهران مقامي تازه براي حاجي در نظر گرفته شده است. در این فیلم علی حاتمی با عزتالله انتظامی, اسماعیل محمدی, ریچارد هریسون, رانسل کاس, ماریو داناتون, لودویکو دلا جوجو, ماریو دیانو, مهری ودادیان, عزیز ساعتی, مهرداد فخیمی, موسی افشار, روبیک منصوری, حسن فارسی, اوتللو فاوا, محمدرضا لطفی همکاری کرده است.
دلشدگان درباره آن است که: در زمان سلطنت احمد شاه، تاجری فرنگی به بهانه رونق فرهنگ و هنر قصد دارد با پر کردن صفحه از چند موسیقیدان ایرانی، ردیف های اصیل موسیقی ایرانی را که در شرف فراموشی است، از گزند گذر زمان محفوظ دارد. به همین منظور از« آقا حسین دلنواز»خواسته میشود که جمعی از بهترین نوازندگان را برگزیند. این قصد و برنامه سفر به فرنگ در عمل با مشکلاتی مواجه می شود. اما استاد دلنواز خود تصمیم میگیرد و این برنامه را عملی میکند. در فرنگ صدای دلنشین« طاهر خان» خواننده گروه، به هنگام تمرین موجب شفای «لیلا » برادرزاده سفیر عثمانی می شود که در مجاورت باغ پانسیون گروه زندگی میکند. هوای سرد و موذی فرنگ« طاهر خان» را که جسماً آدم ضعیفی است، دچار ذاتالریه میکند. آنها پس از اتمام کار ضبط صفحه، دچار مشکلات مالی شده و مجبور می شوند برای جبران، کنسرتی برپا کنند. طاهر بیمار تمام جانش را در آوایش مینھد... در راه بازگشت، به زمان آغاز جنگ اول جهانی، کشتی مسافربری حامل آنها اشتباهاً مورد اصابت گلوله های توپ قرار میگیرد و اثاثیه مسافران به آب ریخته میشود. صندوق صفحات پر شده بر امواج آب شناور می گردد. در این فیلم علی حاتمی با اکبر عبدی, امین تارخ, لیلا حاتمی, سعید پورصمیمی, شهلا ریاحی, رقیه چهره آزاد, رشید اصلانی, مهری ودادیان, توران مهرزاد, فرامرز صدیقی, جلال مقدم, لیلی رشیدی, حمید جبلی, جمشید هاشم پور, عنایت بخشی, علی اصغر گرمسیری, فتحعلی اویسی, محمود کلاری, سرور نجات اللهی, محمد ابهری, عبدالله اسکندری, حسین علیزاده, اسحاق خانزادی, بابک اسکندری, روحالله امامی, محمدرضا شجريان, داریوش زرگری, بهروز معاونیان, ساسان نخعی, محمدعلی کشاورز, سعید امیرسلیمانی, هوشنگ بهشتی, المیرا عبدی, فواد چاومه, آنا بورکوفسکا, منصور والا مقام, عطاءالله زاهد همکاری کرده است.
مادر درباره آن است که: پیرزنی که در سرای سالمندان زندگی میکند به خانه برمیگردد تا روزهای پایانی عمرش را در خانهاش و کنار فرزندانش که هر کدام گوشهای به زندگی خود مشغولند بگذراند. گرمی حضور مادر در خانه، فرزندان را به دور هم جمع میکند و در این مجال فیلم به معرفی شخصیتهای داستان میپردازد. در این فیلم علی حاتمی با اکبر عبدی, اکرم محمدی, امین تارخ, فریماه فرجامی, حمیده خیر آبادی, رقیه چهره آزاد, حمید جبلی, جمشید هاشم پور, محبوبه بیات, محمود کلاری, میرصلاح حسینی, محمد ابهری, مرتضی شایسته, حسین کسبیان, عزیز ساعتی, عبدالله اسکندری, حسن حسندوست, محمود بصیری, روبیک منصوری, محمدعلی کشاورز, ارسلان کامکار, پریسا شایسته, داوود ملکمحمودی, بهادر ابراهیمی, محمود لطفی همکاری کرده است.
کمالالملک درباره آن است که: این فیلم گذری است بربخشهایی از زندگی تاریخی "محمد غفاری" ملقب به "کمال الملک" نقاش بزرگ معاصر. "کمال الملک" در ده "قله" از توابع کاشان به دنیا آمد. در ده سالگی عازم تهران شد و در مدرسهی دارالفنون نزد استادان وقت هنر نقاشی را فرا گرفت. ناصرالدینشاه قاجار که هر ساله دارالفنون را بازدید میکرد.... در این فیلم علی حاتمی با علی نصیریان, داوود رشیدی, عزتالله انتظامی, جهانگیر فروهر, جمشید مشایخی, لیلا حاتمی, اسماعیل محمدی, سیروس ابراهیمزاده, منوچهر حامدی, عزیز ساعتی, اسحاق خانزادی, مهرداد فخیمی, موسی افشار, فرهاد فخرالدینی, جلال معیریان, پرویز پورحسینی, اکبر دودکار, احمد امیری, محمدعلی کشاورز, حسین غفوری, سروش خلیلی, هوشنگ بهشتی, عباس مختاری, احمد کاشانی, نجف علی هادی, محمد ورشوچی, احمد نصر, رضا عارفان, حسن بلور, حسین رنگین وند, کاظم شیرین سخن, کاظم شعبانی همکاری کرده است.
سوته دلان درباره آن است که: حبیب آقا ظروف چی کاسب خوش نامی است که در پیرانه سر ازدواج نکرده و زندگی اش را وقف مادر و برادر ناتنی اش مجید دوکله کرده است. مجید، که به دلیل جمجمه ی بزرگش عقل سالمی ندارد، در مغازه ی حبیب آقا کار می کند و ظروف کرایه را به مجالس عزا و شادمانی می برد. او عاشق دختری است که عکسش را در ویترین یک عکاسخانه دیده است. حال روحی مجید وخیم می شود، و حبیب آقا او را، به امید شفا یافتن، به امامزاده داوود می برد. چندی بعد مجید از نو به یک بلیط فروش سینما دل می بندد، و از خانه گریزان می شود. حبیب آقا او را می یابد و تصمیم می گیرد زنی را به عقدش در بیاورد، به این امید که در بهبود وضع روحی مجید مؤثر واقع شود. او زن معروفه ای به نام اقدس را در ظاهر زنی نجیب به خانه می آورد. مجید و اقدس مهر یکدیگر را به دل می گیرند، و به رغم مخالفت حبیب آقا با هم ازدواج و در خانه ای پرت افتاده زندگی می کنند. مجید از گذشته ی اقدس مطلع می شود و حالش رو به وخامت می گذارد. حبیب آقا مجید را، سوار بر اسب، به امامزاده داوود می برد. مجید در میانه ی راه، قبل از آن که به امامزاده برسند، جان می دهد. در این فیلم علی حاتمی با بهروز وثوقی, جهانگیر فروهر, جمشید مشایخی, شهره آغداشلو, رقیه چهره آزاد, سعید نیک پور, موسی افشار, هوشنگ بهارلو, جلال معیریان, فخری خوروش, محمود بصیری, سعید امیرسلیمانی, اوتللو فاوا, اسفندیار ماوندادی, علی عباسی, اکبر مشکین, مینو ابریشمی, آتش خیر, پریسا, عبدالله یاقوتی, جعفر اکبری همکاری کرده است.
جعفر خان از فرنگ برگشته درباره آن است که: جعفر خان، فرزند حاج اكبر، از فرنگ بازمی گردد و پدر با دیدن سر و وضع نامتعارف او در می یابد كه باید خود را به آب و آتش بزند تا بتواند از جعفر همانی بسازد كه می خواهد. كوشش پدر ناموفق می ماند زیرا... در این فیلم علی حاتمی با عزتالله انتظامی, ایرج راد, جهانگیر فروهر, حسین سرشار, سرور نجات اللهی, عباس گنجوی, عزیز ساعتی, عبدالله اسکندری, اسحاق خانزادی, مهرداد فخیمی, رضا ارحام صدر, مرتضی حنانه, محمد علی میان دار, محمدعلی کشاورز, هوشنگ حریرچیان, اسکندر رفیعی, علی عباسی, غلامرضا محبی, علیاکبر عرفانی, حسن مقدم, سعید محقق, فریدون سورانی, منصور جهانشاهی, مهدی قلی صفاپور, منصور نصیری همکاری کرده است.
کمیته مجازات درباره آن است که: به هنگام سلطنت آخرین شاه قاجار،رضا تفنگچی که میرشکار معیرالدوله است توسط ابوالفتح میرزای صحاف که به اتفاق همسر و فرزندش اصلان از تبریز به تهران آمده و از اعضای فعال انجمن مجازات است، جذب انجمن می شود... وابوالفتح میرزای صحافی با حوصله در تعقیب رضا، که همه عمرش را در بی خبری و شکار گذرانده، ناگواری های زندگی اجتماعی طبقه محروم که نتیجه حکومت بی خبران است را برای رضا تشریح کرده و سرانجام او را متقاعد به همکاری و ترور شخصیت هایی که از نظر انجمن، خائن به وطن هستند، می کند. اولین شخصیتی که ترور میشود، اسماعیل خان، رئیس سازمان غله است که به دستوراوغله مورد نیاز مردم به انگلیسیها واگذار شده است... رضا، که هنوز خود را پیدا نکرده و در هدفش عمیق نشده، بار دیگر به می خواری روی می کند و به هنگام مستی اسرار انجمن را نزد شعبان استخوانی فاش می کند. درگیری شعبان و همراهانش با او سبب میشود تا رضا در یابد که شعبان نیز از افرادی است که انجمن از آنها استفاده میکند. حضور چهرهای چون شعبان، بار دیگر رضا را به خود می آورد... دومین ترور رضا، متین السلطنه، مدیر روزنامه عصر جدید و مخالف سرسخت انجمن مجازات است، که با پوشیدن جامه زنان، و با حضور در مجلسی زنانه، و به هنگام سخنرانی متین السلطنه انجام میگیرد... نوبت بعدی برای ترورخان مظفرہ - ملقب به هزاردستان - است که با پرداخت وجهی تحت عنوان کمک به انجمن، جان خود را میخرد... ترور بعدی را شعبان استخوانی، با کشتن کفیل شعبه تأمینات در سلمانی انجام می دهد... اما قربانی بعدی شعبان، رضا تفنگچی است که به دلیل فاش کردن اسرار انجمن باید ترور شود و این را ابوالفتح میرزای صحاف به رضا پیش از آن که از انجمن جدا شود، اطلاع میدهد... أبوالفتح به دليل هم سو شدن انجمن با هزاردستان از آن دور می شود و رضا نیز با حیله ای شعبان و همراهانش را به ته چاه فرستاده و خود با عجله تهران را ترک میکند... در این فیلم علی حاتمی با علی نصیریان, عزتالله انتظامی, جهانگیر الماسی, جهانگیر فروهر, جمشید مشایخی, مهری ودادیان, واروژ کریم مسیحی, عبدالله اسکندری, مهرداد فخیمی, مهرداد جنابی, جلال معیریان, پرویز پورحسینی, مرتضی حنانه, محمدمهدی دادگو, چنگیز صیاد, محمدعلی کشاورز, سروش خلیلی, سعید امیرسلیمانی, اسفندیار ماوندادی, محمد حقیقی, مینو ابریشمی, اسماعیل ارحام صدر, اسماعیل پاینده همکاری کرده است.
سایر فیلم ها عبارتند از:
طهران روزگار نو, قلندر, خواستگار, سلطان صاحبقران, ستارخان, طوقی, بابا شمل, حسن کچل