اسماعیل خلج (اسماعیل خلج) نمایشنامه نویس، نویسنده سینما و تلویزیون، کارگردان و بازیگر ایرانی متولد 1936 در آستارا است که بیشتر به خاطر نمایشنامه های دلال (1971)، جمعه کشی (1973) و شباط (1977) و نقش هایش در فیلم های پذیرایی متواضع (2012) و رسوایی (2013). او با رفتن به تهران، حرفه خود را نزد استاد عبدالحسین نوشین در تهران آموخت و از اوایل دهه 70 نمایشنامه نویسی را آغاز کرد. آثار خلج به دلیل نگاه بدبینانه واقع‌گرایانه و استفاده از زبان خشن، که اغلب بر شخصیت‌های به حاشیه رانده شده مانند دزد، فاحشه،
...دلال محبت و افراد بی‌سواد تمرکز می‌کنند، تحسین می‌شوند. اسماعیل خلج به عنوان بازیگر در برخی فیلمها مشارکت کرده است:
پذیرایی ساده درباره آن است که: این فیلم داستان زن و مردی است که در فضایی سرد و کوهستانی میان مردم پول پخش می‌کنند. در این فیلم اسماعیل خلج با صابر ابر, ترانه عليدوستی, مانی حقیقی, سعید چنگیزیان, نادر فلاح, محمدرضا نجفی, قربان نجفی, نگار نعمتی, امیرحسین قدسی, هایده صفی‌یاری, هومن بهمنش, مهرداد میرکیانی, وحید مقدسی, جلال شمسیان, مهدی توکلی زانیانی, امیررضا کوهستانی, نقی سیف جمالی, محمد عاقبتی, دانیال فتحی, هیمن دهقانی, وحید آقاپور, عباس کوثری همکاری کرده است.
یک تکه نان درباره آن است که: امروز صبح جوانانی جویای کار در انتظار آغاز رقابتی هستند که نتیجه اش بعد از طی مسافتی حدود پنجاه کیلومتر، استخدام دو محیط بان است. امروز صبح مریم هم مثل هر روز با پای ناراحت خود، لنگ لنگان راه دبستان را پیش گرفته است.امروز صبح گروهبان فتاح همراه یک سرباز،برای انجام مأموریت در جاده های سنگلاخ با شکوه و شکایت به راه افتاده است، آنها باید کربلایی قاسم را که از معتمدین آبادی است با خود همراه ببرند. امروز صبح کربلایی قاسم در زیر سایه درختی کهنسال با بقچه و عصا و تسبیح منتظر نشسته است تا با گروهبان همراه شود، او باید در انتهای راهی طولانی در برزه کوه، به امامزاده برود که جمعیت زیادی از آبادی های دور و نزدیک در آنجا برای دیدن رمضون، جمع آمده اند. امروز صبح برای رمضون مرد روستایی خیر و بی سواد معجزه ای اتفاق افتاده و او حافظ قرآن شده است. کربلایی قاسم که خود حافظ قرآن است، قرار است صحت یا سقم این رویداد را تعیین کند. امروز صبح با همه روزهای دیگر متفاوت است.امروز معجزه ای روی داده است. در این فیلم اسماعیل خلج با گلاب آدینه, هومن سيدی, پیام دهکردی, رضا کیانیان, رویا نونهالی, حبیب رضایی, مریم بوبانی, کمال تبریزی, هومن برق نورد, ناصر عنصری, احمد آقالو, غوغا بیات, حسین جعفریان, عبدالله اسکندری, محمدرضا گوهری, حسین زندباف, پیمان یزدانیان, مجید اسکندری, بهزاد کزازی, سیروس همتی, امیر قاسمی همکاری کرده است.
سیب و سلما درباره آن است که: سیب و سلما داستان طلبه جوانی است که سیبی را می خورد و پس از خوردن سیب به دنبال مالک اصلی آن و طلب رضایت از او و حلال کردنش بر می آید. در این فیلم اسماعیل خلج با داوود فتحعلی بیگی, جعفر دهقان, محمدهادی دیباجی, بهروز بقایی, سوگل قلاتيان, حبیب الله بهمنی, ستار اورکی, حسن کریمی, بابک اردلان, محمدهادی فدوی, ناصر هاشم زاده, محمد علی سلیمان تاش, زویا امامی, مسعود چوبین, کوروش علیزاده, مهدی عظیمی, نوید سجادی حسینی همکاری کرده است.
پابرهنه در بهشت درباره آن است که: «یحیی» روحانی جوان و دانشجوی سابق پزشکی، مکان نامتعارف را برای ادامه خدمتش انتخاب می کند، قرنطینه بیماران لاعلاجی که درگیری های روحی و جسمی نامعلومی دارند. «یحیی» در تماس با ساکنان قرنطینه، اثر خود را به عنوان روحانی باقی می گذارد و در عین حال از آنها بسیار تأثیر می گیرد، به خصوصی وقتی با آنها، در اتاقی که آخرین ایستگاه زندگی و موسوم به «بهشت»، همراه و همدم می شود... و به این باور می رسد «خدایا، از جایی در آن تاریکی که همه ما را فراگرفته است، به من با ترحم بنگر، تویی که نامت عشق است...» و این یقین که زندگی او به عنوان یک روحانی واقعی، از آغاز حضورش در آن قرنطینه شروع شده است. در این فیلم اسماعیل خلج با امین تارخ, فهیمه راستکار, هومن سيدی, مرضیه وفامهر, نگار جواهریان, افشین هاشمی, بهرام توکلی, حبیب الله کاسه ساز, سعید ملکان, بهرام دهقان, حمید خضوعی ابیانه, امیرکاوه آهنین‌جان, علی صمدپور, مجید لیلاجی, سیامک ادیب, محمود موسوی نژاد, حسن زاهدی, رضا شیروانی, دانیال نوروش, ژاله شعاری, سیروس همتی, بهرام شاکری همکاری کرده است.
ایران برگر درباره آن است که: داستان فتح‌الله‌خان و امرالله‌خان است که بر سر انتخابات شورا‌ها در یک روستا با یکدیگر رقابت می‌کنند... در این فیلم اسماعیل خلج با احمد مهرانفر, علی نصیریان, حمید گودرزی, محمد رضا هدایتی, نیوشا ضیغمی, شهره لرستانی, گوهر خیراندیش, فتح الله جعفری جوزانی, محسن تنابنده, مسعود جعفری جوزانی, محمدهادی کریمی, تورج منصوری, نیما جعفری جوزانی, هادی کاظمی, مهین نویدی, حسن زاهدی, اصغر نژادایمانی, میر‌طاهر مظلومی, امیر عابدی, بهرام افشاری, سیاوش چراغی پور, سیروس میمنت, ارشک رفیعی, منصور نوبخت, فریبا متخصص, سحر جعفری جوزانی, صادق توکلی همکاری کرده است.
همیشه پای یک زن در میان است درباره آن است که: فیلم روایتگر زن و شوهری جوان است که به رغم یک ازدواج عاشقانه کارشان به طلاق خصمانه رسیده و در این میان پای افراد زیادی به ماجرا باز می‌شود. در این فیلم اسماعیل خلج با آهو خردمند, گلشیفته فراهانی, مهران رجبی, پیام دهکردی, رضا کیانیان, صبا کمالی, شبنم مقدمی, حبیب رضایی, مهران مدیری, کمال تبریزی, محسن شاه‌ابراهیمی, بهمن اردلان, عبدالله اسکندری, آریا عظیمی نژاد, حسین زندباف, رضا مقصودی, نغمه ثمینی, حسن معجونی, بهرام بدخشانی, مهری مهرنیا, محسن علی اکبری, سیاوش چراغی پور, فرخنده فرمانی زاده, مژگان جودی, زهرا مصفا همکاری کرده است.
امپراطور جهنم درباره آن است که: ریاض جنگجوی کهنه کار توبه میکند خونی بریزد و چون آتشفشانی خاموش به گوشه ای میخزد. برای آتش افروزی مجدد او به یک شوک قوی نیاز است و آن تعرض به گلجان تنها عشق و امید زندگی اوست. آتش ریاض شعله ور شده و خون ها میریزد . غافل از اینکه بازیگر یکه تاز نمایشی پرماجرا گردیده است. در این فیلم اسماعیل خلج با علی نصیریان, محمد کاسبی, صبا کمالی, محمد مهدی فقیه منفرد, پرویز شیخ طادی, محمد خزاعی, بهمن اردلان, محمدرضا علیقلی, بابک پناهی, فرخ نعمتی, فرشاد گل‌سفیدی, وحید مقدسی, عنایت الله شفیعی, امیر اسکندری, علیرام نورائی, کوروش زارعی, فرزین محدث, احسان شیبانی همکاری کرده است.
سایر فیلم ها عبارتند از:
رسوایی, بلندی‌های صفر, عروسک, آدم‌های متفاوت, پوران, جستجوگر, تک تیرانداز, پاتوق, چشمه, و اینک بهشت, بیداری رویاها, وسوسه, پسر ایران از مادرش بی خبر است, بهشت تبهکاران, به رنگ حضور, به وقت رهایی
