فریدون جیرانی، فیلمساز ایرانی (فریدون جیرانی)، متولد 1330 در کاشمر، در 21 سالگی فعالیت خود را آغاز کرد. پس از فعالیت در تئاتر، به گروه سینمایی آزاد مشهد پیوست و سپس به عنوان فیلمنامه نویس مشغول به کار شد. فریدون جیرانی فیلمنامه فیلم پرتحسین شده داوودی ها به کارگردانی رسول صدر عاملی در سال 1984 را نوشته است. فریدون جیرانی به عنوان کارگردان در برخی فیلمها مشارکت کرده است:
پارک وی درباره آن است که: «کوهیار هدایت» آنقدر برای «رها روانبخش»، جذاب هست که از خواستگار قدیمی‌اش، «صدرا شایقی»، پسردایی هنر
...مندش دل کنده و با جوان عجیب و بسیار شیفته‌اش « کوهیار» ازدواج کند. اما دو ماه بعد «رها»، که از زندگی یکنواخت و به شدت کنترل شده‌اش توسط کوهیار» دلزده شده است، برای ایجاد تنوع، دعوت «صدرا» را برای بازی در نمایشنامه‌ی «باغ وحش شیشه‌ای» می‌پذیرد، اما از این پس است که «رها» متوجه میشود که «کوهیار» آدم طبیعی نیست، چرا که لحظه‌ای او را تنها نمی‌گذارد و در تمام ساعات و دقایق سعی میکند تا در کنار او باشد و مراقبتش کند. این توجه «کوهیار»، تا حد مزاحمت و سلب کامل اختیار، به «رها» صدمه میزند و وقتی معترض او میشود، «کوهیار» او را زندانی کرده و هرگونه ارتباطش را با خارج قطع میکند. نوشین، دوست «رها» و «صدرا»، که به شدت نگران موقعیت «رها»، هستند، وقتی از پیگیری و مراجعات خود نتیجه‌ای نمی‌گیرند، از طریق یک شاهد عروسی (دکتر مجید سماوات)، رئیس سابق بیمارستان روانی، در می‌یابند که «کوهیار» و مادرش «فلور» بیماران روانی هستند که با زمینه چینی و حمایت مالی‌شان، اجازه‌ی زندگی در جامعه را به دست آورده‌اند!... در این فیلم فریدون جیرانی با آناهیتا نعمتی, بیتا فرهی, نیوشا ضیغمی, رعنا آزادی ور, نیما شاهرخ شاهی, مائده طهماسبی, مهدی احمدی, محمدرضا شریفی نیا, راحله میرزایی, جمشید شاه‌محمدی, سید غلامرضا موسوی, آریا عظیمی نژاد, بهرام دهقان, فرج حیدری, علی اصغر طبسی, اصغر شاهوردی, ژیلا مهرجویی, علی کاظمی, محمد فوقانی همکاری کرده است.
قرمز درباره آن است که: هستی که از همسر متوفی خود، دختری به نام طلا دارد، چندی است که با جوان متمولی به نام ناصر که چند سال از خودش کوچک تر است، ازدواج کرده است. هستی، از این که زندگی خود و دخترش سامانی گرفته، خوشحال است، اما به زودی متوجه بیماری سوء ظن ناصر میشود. بیماری که به زودی زندگی تیره و تلخی را پیش روی او می گستراند او که مدتی ایذا و آزارهای ناصر را تحمل کرده، سرانجام با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق میکند... اما به توصیه عمویش و همچنین قاضی دادگاه و به منظور حفظ کانون خانواده، می پذیرد که از حرفه ی مورد علاقه اش - پرستاری - دور شود. اما ملایمت، بردیاری و گذشت های او، چیزی را عوض نمی کند، مشکلات و رنجهای وی کماکان ادامه دارد. پس از گذشت مدتی، هستی برای اینکه زندگی آینده اش را شکل دهد، مجدداً به کار سابق خود - پرستاری - بازمیگردد. اما ناصرکه حاضر نیست او را از دست بدهد طلا را ربوده و از او میخواهد برای بردن دخترش پیش او برود. هستی چاره ای ندارد پس به خانه پدری ناصر میرود. این در حالی است که ناصر با همکاری خواهرش منیر، داروی خواب آور به طلا داده و در یک فرصت که هستی غفلت می کند با ضربه ای به سرش، او را بیهوش و در زیرزمین خانه حبس می کنند و وقتی هستی به هوش می آید از او میخواهند که پای اعتراف نامه ای که مبنی بر خیانت او به همسرش ناصر است، امضا کند. هستی حاضر به این کار نمی شود و لذا مورد ضرب و شتم شدید ناصر قرار میگیرد. وقتی منیر شدت عمل ناصر را میبیند سعی میکند مانع برادرش در ادامه ی خشونت شود، اما ناصربا او نیز درگیر می شود. و سپس در حالی که تعادل روانی اش را به کلی از دست داده می رود تا وسایل آتش زدن همسر و خواهرش را فراهم کند، و هستی، از یک فرصت استفاده کرده و طلا را برداشته و به خیابان میزند، او آنقدر ترسیده و پریشان است که با یک کامیون تصادف میکند و ... ناصربدون درنگ، از مملکت خارج شده و به ترکیه میرود و وقتی متوجه می شود که هستی بعد از بهبودی از حق خود برای جدایی وکالتی از ناصر چشم پوشی کرده، مجدداً به ایران بازمیگردد، غافل از آن که هستی برای انتقام او چه در سر می پروراند. لحظه موعود فرامی رسد، ناصر به دیدار هستی میرود، ناصر هنوز به خود نیامده که هستی او را از پلکان خانه اش به پایین پرتاب می کند... در این فیلم فریدون جیرانی با هدیه تهرانی, محمدرضا فروتن, سعید پیردوست, توران مهرزاد, کمند امیرسلیمانی, محمود کلاری, پیمان شریعتی, سیامک اشعریون, حبیب اسماعیلی, سید غلامرضا موسوی, مهران ملکوتی, بابک بیات, روح‌الله امامی, اصغر شاهوردی, امیر عابدی, شهره سلطانی همکاری کرده است.
من مادر هستم درباره آن است که: داستان یک خانواده از طبقه متوسط جامعه است که در یک شرایط بحرانی به بررسی و ارزیابی زندگی خود می پردازند.... در این فیلم فریدون جیرانی با باران کوثری, فرهاد اصلانی , پانته آ بهرام, حبیب رضایی, هنگامه قاضیانی, سید غلامرضا موسوی, امیرحسین آرمان, بهرام دهقان, مرتضی غفوری, مهرداد میرکیانی, کارن همایونفر, محمود خرسند, ناصر طهماسب, آرمان صورتگر, رحمان سیفی آزاد, علیرضا علویان, مارال جیرانی, محمد فوقانی, هدایت سجادی همکاری کرده است.
صورتی درباره آن است که: داستان زندگی سحر، موزیسین و شهرام، کارگردان تئاتر است که بعد از سال‌ها زندگی، تصمیم به جدایی می‌گیرند، اما مشکل آنها پسرشان است که نباید متوجه این قضیه شود. در این فیلم فریدون جیرانی با مهران رجبی, میترا حجار, رضا شفیعی جم, رامبد جوان, فقیهه سلطانی, پرهام کرمی, مهدی صباغی, سید غلامرضا موسوی, ایلیا شهیدی فر, نازنین مفخم, محمد آلاد پوش, مهرداد میرکیانی, محمود موسوی نژاد, اصغر شاهوردی, وارطان ساهاکیان, یلدا قشقایی, نگار استخر, عبدالله عبدی‌نسب همکاری کرده است.
فریدون جیرانی به عنوان نویسنده در برخی فیلمها مشارکت کرده است:
نرگس درباره آن است که: آفاق با جوانی به نام عادل زندگی میکند. آفاق از کودکی، عادل را بزرگ کرده و بعد به ناچار به عقد او درآمده است. آن دو از طریق دزدی گذران می‌کنند. عادل با دختر جوانی که خانواده فقیری دارد، آشنا میشود و به او دل می‌بندد. آفاق برای آن که امکان ازدواج آن دو را فراهم کند، خود را مادر عادل معرفی میکند. نرگس و عادل ازدواج می‌کنند و عادل درجریان یک سرقت دستگیر میشود. پس از آزاد شدن عادل و برملا شدن راز او، آفاق عادل را تحریک میکند که به همراه مال‌خری به نام یعقوب دست به یک دزدی کلان بزنند و با پول آن در شهری دیگر زندگی کنند. یعقوب دستگیر میشود اما عادل و آفاق می‌گریزند. نرگس تصمیم میگیرد پول‌های دزدی را پس بدهد. بین آنها درگیری رخ می‌دهد و آفاق که در جاده به دنبال نرگس و عادل است، با یک کامیون تصادف میکند و می‌میرد. در این فیلم فریدون جیرانی با ابوالفضل پورعرب, عاطفه رضوی, باران کوثری, فریماه فرجامی, رخشان بنی اعتماد, رضا کرم رضایی, پرویز آبنار, محمدرضا علیقلی, حسین جعفریان, عبدالله اسکندری, شیرین وحیدی, بهمن حیدری, فاطمه طاهری, جواد مقدس, امیر اثباتی, حشمت آرمیده, سعید موسوی, دانیال حقیقت, میترا محاسنی, مجید گلبابایی, وجیهه لقمانی, جعفر کوثری, کامران نادرسپاهی, محمد الهیاری همکاری کرده است.
خواب زده ها درباره آن است که: نازگل مشرقي دختر مجرد جنوب شهري به دليل مشکلات اقتصادي زندگي‌اش در حال فرو پاشي است. آشنايي اتفاقي وي با فيروز نشاط کارخانه دار مجرد زندگي‌اش را دچار حادثه‌هاي جديدي مي‌کند.. در این فیلم فریدون جیرانی با اکبر عبدی, فرهاد اصلانی , ملیکا شریفی نیا, صابر ابر, شقایق فراهانی, آریا عظیمی نژاد, مسعود سلامی, امین میرشکاری, بهزاد مصلح, آرش اسحاقی, ساره بیات, رحمان سیفی آزاد, لیلا لاریجانی, ایمان امیدواری, فروزان جلیلی فر, احمدرضا شجاعی, شیده محمودزاده همکاری کرده است.
سالاد فصل درباره آن است که: فيلم درباره آشنايي دختري به نام ليلا با حميد دوستدار است كه اين آشنايي مسير جديدي را پيش روي وي قرار مي دهد، غافل از اين كه عادل مشرقي دلبسته اوست. در این فیلم فریدون جیرانی با خسرو شکیبایی, لیلا حاتمی, مهناز افشار, محمدرضا شریفی نیا, رضا کرم رضایی, سید کمال طباطبایی, نازنین مفخم, حسین ملکی, مهرداد میرکیانی, کارن همایونفر, محمود سماک‌باشی, احمد احمدی, زهرا سعیدی, علی طباطبایی, علی اصغر طبسی, نیلوفر دوستی, مشکین مهرگان, علیرضا علویان, انوشیروان نعیمی همکاری کرده است.
سایر فیلم ها عبارتند از:
شام آخر, سناتور, قصه پریا, خفه گی, آب و آتش, زیر بام‌های شهر, گریز, ستاره است, ستاره بود, ستاره میشود, دو همسفر, صعود, اشک و لبخند, پاییزان, تصویر آخر, گل‌های داوودی, آفتاب نشینها, در‌کمال خونسردی, در آرزوی ازدواج, پرونده, رهایی, آشفته گی, گمشده, می خواهم سالم زندگی کنم, دو روی سکه, داستان عوضی
